Hoek van de Wijdesteeg en de Spuistraat

Hotelellende zonder ende?

Hoek Spuistraat / Wijdesteeg

Uit de verslagen van de welstandscommissie van eind 2006 blijkt dat er plannen zijn om op de hoek van de Wijdesteeg en de Spuistraat een hotel te bouwen. Het oordeel van de commissie is niet positief, en terecht.

Het gaat om Wijdesteeg 3-7 en het hoekpand Spuistraat 219-221 (gemeentelijke monumenten), Spuistraat 223 en 225 (rijksmonumenten) en Spuistraat 227 t/m 231 (geen bijzondere status) en ook nog om de niet waardevolle achterbebouwing van Nieuwezijds Voorburgwal 268. De beide straatgevels zijn 35 meter breed, de maximale bouwhoogte aan de Spuistraat is 17,5 meter en aan de Wijdesteeg 16 meter, dus het wordt geen klein hotelletje. Het curieuze aan deze zaak is dat volgens het bestemmingsplan hier een hotel helemaal niet is toegestaan. Het bestemmingsplan zal moeten worden gewijzigd. Dat is, onder voorwaarden, niet op voorhand uitgesloten, maar er is nog niets besloten. Of deze functie hier wenselijk is, is de vraag, maar de huidige situatie aan de Spuistraat is zonder meer slecht te noemen en van de Wijdesteeg wordt een mens ook niet echt vrolijk. De erfenis van mijnheer Tabak is nog steeds niet afgewikkeld.
Is het mogelijk om op deze plaats een hotel te bouwen dat de daarbij betrokken monumenten geen onaanvaardbare schade toebrengt en ook recht doet aan de kleinschalige parcellering van de Spuistraat? Die parcellering is een onderdeel van de stedenbouwkundige structuur. Ook wanneer je een kwalitatief hoogwaardig niet-traditioneel ontwerp niet op voorhand afwijst moet dat wel passen binnen die structuur.
Dat is niet het enige probleem. De nummers 227 t/m 231 zijn aanzienlijk lager dan de in het bestemmingsplan toegestane hoogte. Als die overmaat wordt benut ontstaat een onbevredigend beeld omdat de naastliggende monumenten inclusief kap maar circa 13 meter hoog zijn. Bovendien is het kennelijk de bedoeling achter deze monumenten hoger door te bouwen in de richting van de Wijdesteeg. Ook het markante hoekpand verliest daarmee een deel van zijn waarde. Hoe onbevredigend het eindresultaat van deze manier van bouwen zal zijn kun je goed zien aan de westkant van de Martelaarsgracht.
En wat gebeurt er verder met de reeks monumenten, die immers meer betekenis hebben dan alleen een waardevolle gevel? Afgaande op het verslag van de welstandscommissie blijft er van de interne structuur van de monumenten naar verwachting helemaal niets over. Dat is niet verwonderlijk, want een hotel moet wel bedrijfsmatig geëxploiteerd kunnen worden en dat stelt eisen aan lay-out en economisch te benutten vloeroppervlak.
Alles overziende lijkt het vrijwel onmogelijk op deze plaats een rendabel hotel te exploiteren zonder ernstig afbreuk te doen aan de aanwezige en te herstellen waarden, nog los van de vraag of uitbreiden van de hotelcapaciteit in de oude binnenstad iets is wat nagestreefd moet worden.
Daarmee is helaas het probleem van de verloedering van dit stukje Spuistraat niet opgelost. Een bescheidener bouwprogramma lijkt noodzakelijk. De gemeente (nu het stadsdeel) heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt met de nogal ongedifferentieerde hoogteregeling in het bestemmingsplan die voor de niet-monumentale panden betekent dat zij bij nieuwbouw verhoogd kunnen worden. Dat heeft ze voor de eigenaar een economische meerwaarde gegeven die hij natuurlijk graag wil realiseren..

Herman Pinkse

(Uit: Binnenstad 220, februari 2007)