![]() |
Een gat in de Willemsstraat: volbouwen en de buren hun daglicht ontnemen? |
Het bestemmingsplan uit 1999 is simpel. Over de hele hoek ligt een bouwstrook. Daarbinnen
mag worden gebouwd tot een goothoogte van 13,5 meter en een bouwhoogte van 16 meter.
De gemeente is eigenaar van de grond. Het lijkt niet waarschijnlijk dat dit laatste een rol heeft
gespeeld bij de opstelling van het bestemmingsplan want de regeling hier sluit naadloos aan
bij die op vergelijkbare plekken in de Jordaan.
Het bestemmingsplan betekent wel een grote koerswijziging in het gemeentelijk beleid, want
enkele jaren eerder was overleg met de buurt begonnen over de invulling van deze plek. De
gedachten waren toen anders. Er zou in overleg met de buurt een onderzoek komen naar de
meest wenselijke bestemming: kunstwerk en groen, wonen of werken. Als randvoorwaarde
stelde de gemeente: lucht en licht voor de achterliggende bebouwing.
Daar kwam, volgens betrokkenen zonder verder overleg, het bestemmingsplan overheen. Een
gang van zaken die helaas in Amsterdam niet ongewoon is. De burger denkt dan vaak aan
kwade trouw, maar een gebrek aan continuïteit of coördinatie binnen het gemeentelijk
apparaat is een veel meer voor de hand liggende oorzaak.
Het curieuze is dat de buurt helemaal niet op het bestemmingsplan heeft gereageerd maar pas
wakker werd toen er een bouwplan op tafel kwam. En met recht. De kleine driehoek wordt
helemaal volgebouwd, waarbij twee ramen worden dichtgezet en alle ventilatieopeningen van
de belendende percelen vervallen. Veel ingrijpender is het bouwplan voor het grotere terrein.
Het bestaande transformatorhuisje wordt in het nieuwbouwcomplex opgenomen, zoals dat
ook is gebeurd op de hoek van de Bloemgracht en de Eerste Leliedwarsstraat. Daarnaast en
daarboven wordt tot een hoogte van ruim 15 meter gebouwd tot op een afstand van 2 meter
van Brouwersgracht 149 en tot 1,20 meter van de achteruitbouwen van Brouwersgracht 143
en 145. Het kaartje van het gebied en de tekening van de beganegrondverdieping maken de
situatie duidelijk.
Op het eerste gezicht is het geen onaanvaardbaar plan. In de gevelwand van de Willemsstraat
is de hoogte niet onaanvaardbaar, het trafohuisje zit er logisch in en de bedrijfsruimten
passen goed in de sfeer van de buurt. Om het wat negatief te formuleren: de betrokken
architect heeft wel slechtere plannen in Amsterdam gebouwd. Maar dan realiseer je je wat het
betekent voor de omwonenden en slaat de twijfel toe.
Een gat in de gevelwand willen we, net als de gemeente, graag weer aanhelen, dus wat dat
betreft zouden we blij moeten zijn met bebouwing. Maar is dat zo belangrijk dat daarmee een
flink aantal mensen ieder uitzicht moet worden ontnomen? Je kunt stellen dat er vroeger ook
bebouwing heeft gestaan, al was die een verdieping lager, maar moet je de slechte situatie van
destijds in nog slechtere vorm herstellen? Dan haal je, om in bijbelse termen te spreken, zeven
duivels in huis in plaats van die ene die je hebt uitgedreven. En is de huidige situatie na een
goede sanering echt onaantrekkelijk?
De bewoners aan de Brouwersgracht verzetten zich met alle macht tegen de aantasting van
hun uitzicht, en wie zal ze ongelijk geven. De bewoners aan de overzijde van de
Willemsstraat zijn evenmin gelukkig, al ligt daar het accent meer op het behoud van het
groen. Ook zijn zij niet blij met de hoogte en de kapvorm.
Het dilemma is nog niet compleet, want de gemeente speelt ook op een tweede manier een
rol. Die heeft als grondeigenaar belang bij een zo hoog mogelijke bebouwing, want de
bebouwingsmogelijkheden bepalen de grondprijs. Over de belangen van de
projectontwikkelaar hebben we het dan nog niet gehad.
Welke keuze wil je maken en welke strategie kies je daarvoor? De omwonenden proberen o.a.
via de mogelijkheden van de Monumentenwet het huidige plan te blokkeren. Voor het
trafohuisje is de status van Rijksmonument aangevraagd. Om de ontwikkelaar en de gemeente
niet met lege handen te laten staan worden de mogelijkheden van nieuwbouw naast
Willemsstraat 14 onderzocht met gebruikmaking daarbij van Brouwersgracht 149.
De bewoners van de Willemsstraat overwegen een monumentenstatus aan te vragen voor
Brouwersgracht 149, dat nu al als beeldbepalend pand is aangewezen. Zij willen de oude
gedachte van het bewaren en versterken van het groen het meeste gewicht geven en daarin
past een bouwplan met gebruikmaking van Brouwersgracht 149 en handhaven van het
transformatorhuisje helemaal niet.
Onze vereniging wil wel de continuïteit van de gevelwand op een of andere manier herstellen
maar niet daarmee omwonenden in een slechte positie brengen. Grondbedrijf en
projectontwikkelaar hebben weer andere belangen. De stedenbouwkundige bij het stadsdeel
zal, gelet op wat tot ons genoegen elders is gebeurd, aandringen op het stellen van nadere
eisen.
Het huidige plan, dat overigens opzij en aan de achterkant qua goothoogte niet past in het
bestemmingsplan, lijkt in ieder geval niet aanvaardbaar. Wie vindt de steen der wijzen?
Herman Pinkse
(Uit: Binnenstad 197/198, maart 2003.)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er is momenteel 1 reactie op dit artikel.
Bijna 18 jaar na dit artikel reageer ik erop. Intussen zijn op deze lokatie 2 nieuwe gebouwen gerealiseerd. Kennelijk heelt de tijd alle wonden of zoals in dit geval: de laatste gaten van de Jordaan.
Op nummer 2-4 - het kleine driehoekige perceel van 30 m2 - is een haast "onmogelijke" opgave gebouw..
[Meer lezen]
Jan Fraijman 6/5/2021 11:18:47