Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen

Keizersgracht 104, gevelsteen met een hoed

In het in 1632 door huistimmerman Lambert Massa gebouwde pand Keizersgracht 104, waarvan bekend is dat het in 1642 in bezit was van Claes Harmensz Roothoet, zit een simpele gevelsteen met, het zal ons niet verbazen, een hoed. Tot omstreeks 1960 was de hoed plus het eenvoudige rolwerk egaal Bentheimkleurig geverfd. Niet lang daarna werd de hoed rood geschilderd (De Rode Hoed is sindsdien een begrip in omroepland) maar men verzuimde toen de afgebroken rand van de hoed te herstellen. Deze fout is afgelopen zomer hersteld. Wegens een schilderbeurt stond het pand in de steigers en kreeg de VVAG de gelegenheid om de hoed te repareren, de hoedenband, waarvan de sporen werden teruggevonden, weer aan te brengen en het alarmrood door een aangenamere kleur te vervangen. Het een en ander werd uitgevoerd door de fa. Kneppers.

Madelievenstraat 5, gevelsteen TWYNWIEL

Een lang gekoesterde wens van de VVAG is afgelopen zomer in vervulling gegaan: het hoognodige herstel van deze zwaar aangetaste steen. Aanvankelijk dacht Jan Hilbers het karwei vanaf een steigertje te kunnen klaren maar al snel bleek dat de steen uitgenomen moest worden. Door de slechte kwaliteit van het blok steen en de ondeskundige herstellingen kwamen spontaan grote delen van de rechter zijkant en vrijwel de gehele onderplint als losse brokken op de steigerplanken terecht. Bij nadere inspectie op het atelier bleken grote delen van het reliëf, met name de onderhelft van het wiel, ooit met stopverf gerepareerd. Een schilderij van Q. van Brekelenkamp uit 1663 in het Rijksmuseum gaf duidelijke aanwijzingen voor het herstel van o.a. de steunbalken van het wiel.
P.S. Een twijnwiel is geen spinnewiel; met een spinnewiel wordt uit ruwe wol een enkele draad gemaakt, d.m.v. een twijnwiel worden een aantal van deze enkele draden in elkaar gedraaid tot een stevige draad.

Haarlemmerstraat 64-66, gevelsteen T WAPEN VAN LYMBORGH

Op een foto in het archief van de VVAG uit 1972 zit deze wapensteen dik onder de korsten afbladderende verf. Op een latere foto (1990) is de steen wel schoongemaakt maar eenvoudigweg in de egale Bentheim geschilderd. In de zomer van 2002 kreeg de VVAG van Woonstichting De Key toestemming om de steen te ontdoen van deze verflaag en de juiste heraldische kleuren weer aan te brengen.
Het onderschrift (op een losse steen) doet vermoeden dat het wapen van de provincie Limburg is voorgesteld, maar dat werd pas in 1886 vastgesteld en ziet er heel anders uit. Het voorgestelde wapen is het stamwapen van de Heren van Gulik, be'kroond' door een hertogshoed. Dit wapen maakt sinds 1886 wel deel uit van dat van de provincie Limburg.

Onno Boers

(Uit: Binnenstad 196, dec. 2002.)

[Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen]