![]() |
![]() |
In 1974 werd de top van de halsgevel in Vingboons-stijl gereconstrueerd. |
Al in 1934 werd melding gemaakt van de bouwkundig slechte staat van het pand, maar toen gebeurde er niets. In 1971 werd het pand gekocht door architect ir. J.B. Ingwersen die een restauratieplan maakte dat gedeeltelijk is uitgevoerd. Hij besteedde de rest van zijn leven, tot zijn dood in 1996, aan de restauratie van het pand. Van deze vele jaren, met een accent op 1977, is correspondentie bewaard gebleven tussen Ingwersen en de gemeente die een duidelijk beeld geeft van de grote inzet die werd getroost het pand te restaureren. Zijn zoon Ben ijvert nu voor de voltooiing van het restauratieplan door Stadsgoed BV.
![]() |
![]() |
![]() |
Achtergevel oorspronkelijk | Huidige toestand | Bouwplan van NV Stadsgoed |
Onze werkgroep
Waakhond heeft
bezwaar
aangetekend tegen het huidige plan dat het tegendeel beoogt. Zo
zou de door Ingwersen gerestaureerde, maar grotendeels originele eikenhouten achterpui met
kruiskozijnen worden gesloopt omdat de hoge pui het onmogelijk maakt de ruimte te splitsen
in twee woonverdiepingen.
Dat we pas tijdens renovatie of sloop op het spoor komen van een waardevol interieur vindt
zijn oorzaak in het feit dat Monumentenzorg geen goede database heeft van alles wat zich
achter de monumentale gevels bevindt. In het Register van Rijksmonumenten staat
Geldersekade 82 slechts omschreven als "pand met pilaster-halsgevel met drie oeils-de-boeuf
(1644)". Deze zogenaamde 'redengevende beschrijving' heeft alleen betrekking op de
voorgevel.
Geldersekade 82 heeft een halsgevel met pilasters in de trant van Philips Vingboons en is
goed bewaard gebleven, zij het dat de kruiskozijnen in de achttiende eeuw gewijzigd zijn in
schuiframen. Toch zijn de oude kruiskozijnen zijn nog herkenbaar, terwijl op de derde
verdieping nog de oorspronkelijke vensters met luiken aanwezig zijn. De lage onderpui is het
resultaat van een negentiende-eeuwse verbouwing. De topgevel heeft klauwstukken en oeils-
de-boeuf (gebeeldhouwde ovale raampjes) van hoge kwaliteit. Het bovenste stukje (boven de
rondboog op de pilasters) is door Ingwersen in 1974 gereconstrueerd op basis van tekeningen
uit Vingboons' Afbeeldsels der voornaemste gebouwen. Het pand is een typisch
koopmanshuis: een woonhuis met pakzolders. Het bestaat uit een kelder, begane grond,
insteekverdieping, drie verdiepingen en een zolder met vliering. Volgens de bouwkundigen
van het Bureau Monumenten & Archeologie is het pand ouder dan de voorgevel,
waarschijnlijk uit 1603/05.
Het houtskelet zou uit die tijd dateren, ook al is het mogelijk dat
de balklagen gedeeltelijk van later zijn. De muurstijlen rusten op zandstenen neuten. De grote
op basis van sporen teruggebrachte zwanenhalskorbelen corresponderen met de periode toen
nog geen sprake was van een insteek. De insteek is door Ingwersen aan de achterzijde
verwijderd om een vide te maken en de vroeg-zeventiende-eeuwse achterpui te kunnen
herstellen. Eveneens bijzonder is de zeventiende-eeuwse spiltrap die de verdiepingen met
elkaar verbindt. De brandweer acht deze houten spiltrap brandgevaarlijk en dus dreigt het
zeldzame weinig ruimte innemende timmermanswerk gesloopt te worden. Op de zolder
bevindt zich nog een gaaf bewaard gebleven hijsrad uit de bouwtijd. Kortom, het woonhuis
heeft een monumentale waarde die niet onder doet voor het gereconstrueerde Rembrandthuis
of authentieker, het Museum Ons lieve Heer op Solder.
De kenner van het Amsterdamse woonhuis, Henk Zantkuijl, heeft Geldersekade 82 'een van
de tien meest bijzondere huizen van de oude binnenstad' genoemd. Eigenlijk zou een
liefhebber het pand moeten kopen zodat het niet opgesplitst hoeft te worden in appartementen.
In ieder geval moet het plan van tafel om de begane grond-verdieping met insteek te
verbouwen tot twee appartementen. Het ligt meer voor de hand om hier een winkel te vestigen
zodat het restauratieplan van Ingwersen kan worden voltooid en het interieur intact kan
blijven. Wie neemt het initiatief?
Walther Schoonenberg
Naschrift
Het laatste nieuws is dat Stadsgoed BV het bouwplan heeft ingetrokken, na een negatief
advies van het Bureau Monumenten en Archeologie. Stadsgoed BV heeft het pand destijds
voor een hoog bedrag gekocht met de gedachte het pand op te splitsen in zoveel mogelijk
appartementen. Dat lijkt nu niet langer mogelijk te zijn.
Literatuur:
(Uit: Binnenstad 194, juli 2002.)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.
Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.