![]() |
Gerrit Oorthuys |
"Elk nummer kan anders uitvallen en een andere prijs hebben. Het verschijnt
wanneer het klaar is."
De redactie van WEG IS WEG wil zich niet vastleggen. Bedenker van het tijdschrift
en redactielid Gerrit Oorthuys: "Zo'n nummer is een bevalling. Het moet geen plicht
worden om te verschijnen, daarom beloven we nooit dat er een volgend nummer
komt. WEG IS WEG houdt zich bezig met wat verdwijnt. Als afbraak dreigt, willen
wij de geschiedenis van het gebouw, de architect en de stijl van bouwen nog eens
onder de aandacht brengen. Iedereen kan dan nog eens gaan kijken, een foto maken
en afscheid nemen."
Twee nummers zijn er verschenen. Het eerste in december 2000, het tweede in
augustus 2001 en, wie weet, het derde in april van dit jaar.
Hoewel Oorthuys spreekt over 'amateuristisch geploeter' ziet WEG IS WEG er fraai
uit. Het eerste nummer was 30 centimeter hoog en 11 centimeter breed, gedrukt op
stevig papier. Opengevouwen levert het twee maal tien pagina's op. Het tweede
nummer had een ander formaat: 23 centimeter hoog en 14 centimeter breed. Mooie
foto's in kleur en zwartwit; tekeningen; bondige teksten en een aantrekkelijke lay-out
weerspreken de uitspraak dat amateurs aan het werk zijn.
De redactie wordt gevormd door Oorthuys, Stef Jacobs en Jaap Jongert. Tot de
medewerkers behoren de architecten Isaak Salomons en Bastiaan Gribling.
Het blad is eigenzinnig genoeg om zich niet altijd aan de eigen doelstellingen te
houden. Niet alleen gebouwen die bedreigd worden komen aan bod. In het eerste
nummer staan bijvoorbeeld ook foto's van panden die uit het Oostelijk Havengebied
al jaren zijn verdwenen, en in het tweede nummer staat een foto van een paviljoen
dat tijdens de wereldtentoonstelling in 1895 op het Museumplein heeft gestaan.
Het leven van een redacteur van een dergelijk tijdschrift is niet altijd makkelijk.
Gerrit Oorthuys: "Soms maak ik me druk om niets. Dan blijkt dat een gebouw dat
wij als bedreigd opvoeren toch op het laatste moment wordt gered. Zoiets gebeurde
bijvoorbeeld met een huizenblok van Berlage in de Indische Buurt."
Het idee voor WEG IS WEG kreeg Oorthuys door een vriend die een boekje had
gelezen over uitstervende dieren in het Victoriameer in Afrika. "Hij zei toen dat het
jammer was, dat er geen tijdschrift was dat zich bezighoudt met bedreigde
diersoorten. Ik dacht toen aan bedreigde gebouwen en zo kreeg ik het idee voor een
gezellig blaadje daarover. Ik wilde een soort eer betuigen aan gebouwen die zouden
verdwijnen. Nee, niet om als redder op te treden, daar zijn anderen voor."
Gerrit Oorthuys is architect en gaf ontwerplessen aan de Rietveldacademie. Hij houdt
niet alleen van architectuur maar ook van fotograferen en dat komt hem nu goed van
pas. Zijn fotoarchief bevat talrijke foto's die hij nu voor zijn blad kan gebruiken. Dat
drukt de fotokosten, en dat is nodig omdat WEG IS WEG er weliswaar gezond
uitziet, maar financiƫle kwalen heeft. "De drukkosten zijn 5000 gulden. Ik heb er zelf
al heel wat geld in gestoken," verzucht Oorthuys. "We moeten iets bedenken
waardoor het blad financieel beter gaat lopen. Misschien moeten we proberen
subsidie te vragen."
Tot nu toe zijn er 150 abonnees. Zij krijgen het tijdschrift toegestuurd en betalen als
ze tevreden zijn over wat geboden wordt. "Het moet een aardigheidje blijven," zegt
Oorthuys verontschuldigend.
Plannen voor nieuwe nummers zijn er genoeg. "In Amsterdam-West zal veel
verdwijnen door de plannen die ze met de tuinsteden hebben. En dan die strook
tussen het Vondelpark en de Overtoom, die hele strook is interessant, die was er al
voor de uitbreiding van de stad. Daar kan je ook iets prachtigs mee doen."
WEG IS WEG wil alleen registreren, maar af en toe klimmen de redactieleden toch
een beetje bedeesd op de barricaden. In een artikel over het wijkje Klein Jeruzalem,
in Amsterdam-Oost, staat dat de deelraad onderzoekt of de huizen afgebroken
moeten worden. "Het wijkje is nu vijftig jaar oud en is aan herstel toe. Veel
voordeliger is natuurlijk om het af te breken en op hetzelfde oppervlak meer
woningen te zetten, maar dan gaat wel een voorbeeld van idealisme in de naoorlogse
woningbouw verloren."
Over de plannen voor het Stadionplein, die onder meer de sloop van het
Citroƫngebouw inhouden, zegt de redactie dat het uitgangspunt zou moeten zijn om
de garage maar ook de sportveldjes uit 1928 te handhaven, en dat pas daarna de
vraag moet worden gesteld hoeveel woningen bij deze opzet passen.
Echt kwaad maakt de redactie zich over de eventuele sloop van de nieuwe vleugel
van het Stedelijk Museum. "Gelukkig is door geldgebrek de afbraak voorlopig
uitgesteld, want wat hier zou gebeuren is verkeerd. Museumdirecteur Willem
Sandberg was in 1954 trots op de door hem mede ontworpen aanbouw. Van
Sandberg moet in Amsterdam meer overblijven dan de typografische wanden in twee
metrostations."
Oorthuys: "Soms zijn we inderdaad boos, maar eigenlijk is onze opzet laconiek. We
willen een beetje vanaf de zijlijn kijken, want als je dat niet doet ga je, voordat je het
weet, zelf treuren. Ik vind het bijvoorbeeld erg dat het hoofdpostkantoor van de PTT
van architect Piet Elling weggaat. Het is een van Ellings mooiste gebouwen, en toen
hij de opdracht kreeg zei hij tegen Van Eesteren: "Ik weet niet of ik het aan kan."
Toen het in 1965 in gebruik werd genomen, werd het het modernste
postdistributiecentrum van de wereld genoemd. Nooit mocht je er in, het zou mooi
zijn als het nu in de stervensfase een paar dagen zou worden opengesteld. Dat zou
trouwens een goed idee zijn voor alle markante gebouwen die worden gesloopt. Je
zou dan een open dag moeten houden als een waardig afscheid."
WEG IS WEG heeft zich tot nu toe alleen beziggehouden met gebouwen uit
Amsterdam, "maar wie weet," zegt Oorthuys, "gaan we ook eens buiten de stad
kijken, in Haarlem bijvoorbeeld. En misschien komt er ook wel eens een
onzinverhaal in. Over bomen die verdwijnen, of over de bedreigde bruine rat.
Misschien gaan we ook wel over pleintjes schrijven die verdwijnen." Hij kijkt even
naar buiten en zegt dan: "Trouwens, de gierzwaluw heeft het ook beroerd."
Frans Heddema
Het redactieadres van Weg is Weg is: G. Doustraat 135, 1073 VT Amsterdam, tel.: 06 41 503 093.
(Uit: Binnenstad 193, mei 2002.)
Door in te loggen, kunt u ondermeer uw gegevens beheren. Alleen leden hebben een inlogaccount.
Er zijn momenteel nog geen reacties op dit artikel.
Alleen als u bent ingelogd, kunt u een reactie plaatsen.